Sau khi Chính phủ ban hành danh mục hơn 1.900 cơ sở phải kiểm kê khí nhà kính, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã bắt đầu hành trình đo đạc và quản lý phát thải. Từ bước khởi đầu còn lúng túng, công tác kiểm kê nay đang trở thành một phần trong chiến lược phát triển bền vững của khối sản xuất và dịch vụ.
- Doanh nghiệp Việt Nam trước yêu cầu mới
Các cơ sở sản xuất có quy mô phát thải lớn (≥ 3.000 tCO₂eq/năm) hiện thuộc nhóm bắt buộc kiểm kê, theo hướng dẫn của Bộ TN&MT.
Các ngành chịu tác động mạnh gồm: năng lượng, chế biến thực phẩm, xi măng, hóa chất, điện tử, và khu công nghiệp.
Nhiều tập đoàn FDI như Samsung, Toyota, Coca-Cola, cùng các doanh nghiệp trong nước như Vinamilk, Hòa Phát, Sabeco đã bắt đầu thực hiện kiểm kê theo phương pháp IPCC 2006 để chuẩn bị cho lộ trình tham gia thị trường carbon.
- Những mô hình tiên phong
Tại khu công nghiệp Thăng Long (Hà Nội), gần 40 % doanh nghiệp đã hoàn thành kiểm kê giai đoạn đầu.
Các nhà máy thực phẩm – đồ uống, linh kiện điện tử, bao bì, và hóa chất đều ứng dụng công cụ tính toán tự động (Excel-based và phần mềm MRV Portal của Bộ TN&MT).
Một số doanh nghiệp đã chủ động xây dựng chỉ số phát thải nội bộ (carbon intensity) và mục tiêu giảm 10–15 % đến năm 2030.
Điều này cho thấy sự chuyển biến từ “đáp ứng quy định” sang “tự giác quản trị phát thải”.
- Lợi ích và tác động thực tế
Thực hiện kiểm kê KNK giúp doanh nghiệp:
-
- Nhận diện các điểm tiêu hao năng lượng lớn trong sản xuất;
- Tăng hiệu suất sử dụng điện, hơi và nhiên liệu;
- Nâng cao uy tín khi tham gia chuỗi cung ứng có yêu cầu carbon footprint;
- Chuẩn bị sẵn sàng tham gia thị trường carbon nội địa và quốc tế.
Đặc biệt, các doanh nghiệp áp dụng ISO 14064 hoặc GHG Protocol đã bắt đầu báo cáo phát thải như một phần của báo cáo ESG định kỳ.
- Khó khăn cần tháo gỡ
-
- Thiếu hướng dẫn chi tiết theo từng ngành sản xuất, đặc biệt với lĩnh vực thực phẩm và bao bì.
- Dữ liệu đầu vào chưa đồng nhất giữa các nhà máy cùng tập đoàn.
- Chưa có cơ chế tài chính ưu đãi hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ khi thực hiện kiểm kê.
- Xu hướng sắp tới
Theo Nghị định 119/2025/NĐ-CP, từ năm 2026, doanh nghiệp không nộp báo cáo kiểm kê đúng hạn có thể bị xử phạt hành chính.
Bộ TN&MT đang hoàn thiện hệ thống dữ liệu quốc gia về khí nhà kính, giúp các đơn vị kê khai và đối chiếu trực tuyến.
Song song, nhiều hiệp hội như VCCI, VSA, VAFI đã tổ chức chương trình hỗ trợ kiểm kê tập trung cho các hội viên.
Việc kiểm kê khí nhà kính không còn là nghĩa vụ đơn thuần, mà là thước đo năng lực quản lý rủi ro và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Khi các doanh nghiệp Việt Nam chủ động thực hiện kiểm kê, họ đang góp phần quan trọng đưa nền kinh tế tiến gần hơn tới mục tiêu zero carbon, phù hợp xu thế toàn cầu hóa xanh.
|
|
|
|||||
 |
||||||